เก็งข้อสอบเรื่องศาสนพิธี น.ธ.ชั้นโท [พระเณร]

<h1>เก็งข้อสอบเรื่องศาสนพิธี น.ธ.ชั้นโท, เก็งข้อสอบศาสนพิธี,แนวข้อสอบศาสนพิธี</h1>



ปัญหาและเฉลยข้อสอบวิชาธรรมวิภาค นักธรรมชั้นตรี พ.ศ.---
{getButton} $text={ศาสนพิธี} $color={#009933}
๑. ศาสนพิธี คืออะไร ? มีกี่หมวด ? อะไรบ้าง ?
ศาสนพิธี คือพิธีกรรมที่พึงปฏิบัติในทางศาสนา ฯ
มีอยู่ ๔ หมวด คือ
๑. หมวดกุศลพิธี ว่าด้วยพิธีบำเพ็ญกุศล
๒. หมวดบุญพิธี ว่าด้วยพิธีทำบุญ
๓. หมวดทานพิธี ว่าด้วยพิธีถวายทาน
๔. หมวดปกิณกพิธี ว่าด้วยพิธีเบ็ดเตล็ดต่าง ๆ
๒. การศึกษาให้เข้าใจในศาสนพิธี มีประโยชน์อย่างไร ?
๑. ทำให้เข้าใจเรื่องของศาสนพิธีได้โดยถูกต้อง
๒. ทำให้เห็นเป็นเรื่องสำคัญ ไม่ไร้สาระ
๓. ทำให้ปฏิบัติได้ถูกต้องไม่ผิดเพี้ยนจากขนบธรรมเนียมประเพณี ฯ


{getButton} $text={หมวดที่ ๑ กุศลพิธี} $color={#009933}
๑. กุศลพิธี คืออะไร มีกี่อย่าง อะไรบ้าง จงบอกมาให้ครบ ?
กุศลพิธี คือ พิธีบำเพ็ญกุศล มี ๗ อย่าง
๑. พิธีเข้าพรรษา
๒. พิธีถือนิสัย
๓. พิธีทำสามีจิกรรม
๔. พิธีทำวัตรสวดมนต์
๕. พิธีกรรมวันธรรมสวนะ
๖. พิธีทำสังฆอุโบสถ
๗. พิธีออกพรรษา
๒. วันธรรมสวนะ คือวันอะไร ? ทรงอนุญาตให้มีในวันใดบ้าง ?
วันธรรมสวนะ คือ วันกำหนดประชุมฟังธรรม หรือที่เรียกว่า “วันพระ” ฯ
ทรงอนุญาตให้มีในวัน ๘ ค่ำ และวัน ๑๔ ค่ำ หรือ ๑๕ ค่ำ ของปักษ์ทั้งข้างขึ้นและข้างแรม ฯ
๓. ศาสนพิธีเล่ม ๒ แสดงอุโบสถกรรมไว้กี่ประเภท ? อะไรบ้าง ?
แสดงอุโบสถกรรมไว้ ๓ ประเภท ฯ คือ
สังฆอุโบสถ ๑
ปาริสุทธิอุโบสถ ๑
อธิษฐานอุโบสถ ๑ ฯ
๔. จงให้ความหมายของคำต่อไปนี้ การเข้าพรรษา การออกพรรษา ฯ
การเข้าพรรษา หมายถึง การที่ภิกษุผูกใจว่าจะอยู่ ณ ที่ใดที่หนึ่งตลอดเวลา ๓ เดือนในฤดูฝน ไม่ไปค้างแรมให้ล่วงราตรีในที่แห่งอื่นระหว่างผูกใจนั้น เว้นแต่ไปด้วยสัตตาหกรณียะ ฯ
การออกพรรษา หมายถึง กาลที่สิ้นสุดกำหนดอยู่จำพรรษาของภิกษุตามพระวินัยบัญญัติ มีพิธีเป็นสังฆกรรมพิเศษโดยเฉพาะ เรียกโดยภาษาพระวินัยว่า ปวารณากรรม คือการทำปวารณาของสงฆ์ผู้อยู่ร่วมกันตลอดเวลา ๓ เดือน ฯ
๕. การทำวัตรสวดมนต์ มีประโยชน์อย่างไร ? จงอธิบาย
เป็นอุบายสงบใจ ไม่ให้คิดวุ่นวายตามอารมณ์ได้ชั่วขณะที่ทำ เมื่อทำประจำวันละ ๒ เวลา ทั้งเช้าเย็น ครั้งละครึ่งชั่วโมง หรือ ๑ ชั่วโมงเป็นอย่างน้อย ก็เท่ากับได้ใช้เวลาสงบจิตได้ วันละไม่ต่ำกว่า ๑ ใน ๒๔ ชั่วโมง ฯ
๖. สามีจิกรรม หมายถึงอะไร ? มีกี่แบบ ? อะไรบ้าง ?
สามีจิกรรม หมายถึง การขอขมาโทษกันให้อภัยกันทุกโอกาส ไม่ว่าจะมีโทษขัดข้องหมองใจกันหรือไม่ก็ตาม ถึงโอกาสที่ควรทำสามีจิกรรมกันแล้ว ทุกรูปไม่พึงละโอกาสเสีย ฯ มี ๒ แบบ ฯ คือ
๑. แบบขอขมาโทษ
๒. แบบถวายสักการะ ฯ
๗. จงเขียนอุโบสถศีลข้อที่ ๓ และ อุโบสถศีลข้อที่ ๗ มาดู
อุโบสถศีลข้อที่ ๓ ว่า อพฺรหฺมจริยา เวรมณี สิกฺขาปทํ สมาทิยามิ ฯ
อุโบสถศีลข้อที่ ๗ ว่า นจฺจคีตวาทิตวิสูกทสฺสนา มาลาคนฺธวิเลปนธารณมณฺฑนวิภูสนฏฺฐานา เวรมณี สิกฺขาปทํ สมาทิยามิ ฯ
๘. ธรรมเนียมของสงฆ์ที่พึงปฏิบัติชอบต่อกันเพื่อความสามัคคี เรียกว่าอะไร ? หมายถึงอะไร ?
เรียกว่า สามีจิกรรม ฯ
หมายถึง การขอขมาโทษ และการให้อภัยกัน ฯ


{getButton} $text={หมวดที่ ๒ บุญพิธี} $color={#009933}
๑. บุญพิธี คืออะไร ? มีกี่ประเภท ? อะไรบ้าง ?
บุญพิธี คือพิธีทำบุญเนื่องด้วยประเพณีในครอบครัว หรือในวันสำคัญต่าง ๆ ของคนไทยเพื่อเป็นสิริมงคล เรียกว่า บุญพิธี ฯ
มี ๒ ประเภท คือ ฯ
๑. ทำบุญงานมงคล
๒. ทำบุญงานอวมงคล ฯ
๒. วันเทโวโรหณะ คือวันอะไร ? เนื่องด้วยวันนั้นมีบุญพิธีอะไรที่ทำกันมาจนถึงบัดนี้ ?
วันเทโวโรหณะ คือ วันที่พระพุทธเจ้าเสด็จลงจากเทวโลก หลังจากที่เสด็จขึ้นไปจำพรรษาใน ดาวดึงส์พิภพถ้วนไตรมาส โบราณเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า วันพระเจ้าเปิดโลก ฯ
มีการทำบุญตักบาตรแด่พระพุทธเจ้าพร้อมทั้งพระสงฆ์ จนเป็นประเพณีทำบุญตักบาตร ที่เรียกว่า ตักบาตรเทโวโรหณะ มาจนถึงปัจจุบันนี้ ฯ
๓. วิหารทานคาถา ซึ่งเป็นบทอนุโมทนาพิเศษ เริ่มต้นด้วย สีตํ อุณฺหํ ปฏิหนฺติ ฯลฯ นิยมใช้สวดเมื่อใด ?
เมื่อทายกถวายเสนาสนะมี โบสถ์ วิหาร กุฎี เป็นต้น ฯ
๔. คำว่า เจริญพระพุทธมนต์ กับสวดพระพุทธมนต์ ใช้ต่างกันอย่างไร ? การทำบุญฉลองอัฐิจัดเข้าในอย่างไหนใน ๒ อย่างข้างต้น ?
เจริญพระพุทธมนต์ใช้ในงานมงคล สวดพระพุทธมนต์ใช้ในงานอวมงคล ฯ
จัดเข้าในการเจริญพระพุทธมนต์ แต่ไม่ต้องตั้งขันน้ำมนต์และสายสิญจน์ ฯ
๕. งานทำบุญต่อนามหรือต่ออายุ คืองานทำบุญเช่นไร ?
คืองานทำบุญที่คณะญาติของผู้กำลังป่วยหนักจัดขึ้น เพื่อให้ผู้ป่วยหายป่วยและเพื่อให้ผู้ป่วยได้มีโอกาสบำเพ็ญกุศลในบั้นปลายแห่งชีวิตของตน หรือเป็นความประสงค์ของผู้จะทำบุญต่ออายุเองเพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ชีวิต ฯ
๖. สามัญอนุโมทนา กับ วิเสสอนุโมทนา ต่างกันอย่างไร ?
ต่างกันอย่างนี้
สามัญอนุโมทนา คือการอนุโมทนาที่นิยมใช้ปฏิบัติกันทั่วไปเป็นปกติ ไม่ว่างานใดก็ใช้อนุโมทนาอย่างนั้น
ส่วนวิเสสอนุโมทนา คือการอนุโมทนาด้วยบทสวดสำหรับอนุโมทนาเป็นพิเศษ เฉพาะทาน เฉพาะกาล และเฉพาะเรื่อง ฯ
๗. บท อทาสิ เม อกาสิ เม… และบท อยญฺจ โข ทกฺขิณา ทินฺนา… ใช้ต่างกันอย่างไร ?
ใช้ต่างกันอย่างนี้ คือ
อทาสิ เม อกาสิ เม… ใช้ในกรณีที่ศพยังอยู่
อยญฺจ โข ทกฺขิณา ทินฺนา… ใช้ในกรณีทำบุญอัฐิ ฯ
๘. ในงานมงคลที่ทำกันอย่างสามัญทั่วไป นิยมเจริญพระพุทธมนต์ด้วยบทสวดมนต์ที่รวมเรียกสั้นๆ ว่าอะไร ? และต้องมีบทอื่นมาประกอบอีก เรียกว่าอะไร ?
เรียกว่า เจ็ดตำนาน ฯ
และต้องมีบทอื่นมาประกอบอีกเรียกว่า ต้นสวดมนต์หรือต้นตำนาน และท้ายสวดมนต์ ฯ
๙. เทศน์มหาชาติ คือการเทศน์เรื่องอะไร ? มีกี่กัณฑ์ ? จบเทศน์มหาชาติแล้ว นิยมเทศน์ต่อด้วยเรื่องอะไร ?
เทศน์มหาชาติ คือการเทศน์เรื่องเวสสันดรชาดก ฯ มี ๑๓ กัณฑ์ ฯ จบเทศน์มหาชาตินิยมเทศน์ต่อด้วยเรื่อง จตุราริยสัจจกถา ฯ


{getButton} $text={หมวดที่ ๓ ทานพิธี} $color={#009933}
๑. จงให้ความหมายของคำต่อไปนี้
ก. ปาฏิปุคคลิกทาน ข. เภสัชทาน ค. สลากภัต ง. ผ้าวัสสิกสาฎก จ. ผ้าอัจเจกจีวร ฯ

ก. ปาฏิปุคคลิกทาน คือทานที่ถวายเจาะจงเฉพาะรูปนั้นรูปนี้
ข. เภสัชทาน คือการถวายเภสัช ๕ ได้แก่ เนยใส เนยข้น น้ำมัน น้ำผึ้ง น้ำอ้อย
ค. สลากภัต คือภัตตาหารที่ทายกทายิกาถวายตามสลาก
ง. ผ้าวัสสิกสาฎก คือผ้าที่อธิษฐานสำหรับใช้นุ่งในเวลาอาบน้ำฝน หรืออาบน้ำทั่วไป
จ. ผ้าอัจเจกจีวร คือผ้าจำนำพรรษาที่ทายกรีบด่วนถวายก่อนวันออกพรรษา
๒. การถวายผ้าวัสสิกสาฎกนั้น มีมูลเหตุมาจากอะไร ? ใครเป็นผู้ถวายคนแรก ?
การถวายผ้าวัสสิกสาฎกมีมูลเหตุมาจาก เดิมยังไม่มีพุทธานุญาตให้ภิกษุมีผ้าวัสสิกสาฎก ภิกษุทั้งหลายจึงเปลือยกายอาบน้ำ ฯ นางวิสาขามหาอุบาสิกาทราบเรื่องนั้นแล้วเห็นว่าไม่สมควรแก่เพศสมณะ จึงทูลขอพระพุทธานุญาต เพื่อถวายผ้าอาบน้ำฝนแก่ภิกษุทั้งหลาย ฯ


{getButton} $text={หมวดที่ ๔ ปกิณกพิธี} $color={#009933}
๑. ปกิณกพิธี คืออะไร ? ที่ควรศึกษามีเท่าไร ? อะไรบ้าง ?
ปกิณกพิธี คือพิธีกรรมเบ็ดเตล็ดบางอย่างที่ชาวพุทธนิยมกัน แต่ยังไม่จัดเป็นหมวดหมู่เรียกว่า ปกิณกพิธี ฯ ที่ควรศึกษามีอยู่ ๕ ประการ คือ
๑. วิธีสวดมนต์ไหว้พระของนักเรียน
๒. วิธีไหว้ครูของนักเรียน
๓. วิธีจับด้ายสายสิญจน์
๔. วิธีบังสุกุลเป็น
๕. วิธีบอกศักราช
๒. บังสุกุลเป็น คืออะไร ? คาถาที่ใช้บังสุกุลเป็น ว่าอย่างไร ?
บังสุกุลเป็น คือบุญกิริยาที่เจ้าภาพประสงค์จะบริจาควัตถุเนื่องด้วยกายของตน โดยเฉพาะผ้าอุทิศสงฆ์ให้เป็นผ้าบังสุกุล ปกตินิยมทำเมื่อป่วยหนัก เป็นการกำหนดมรณานุสสติวิธีหนึ่ง ฯ
คาถาที่ใช้บังสุกุลเป็นว่า
อจิรํ วตยํ กาโย ปฐวึ อธิเสสฺสติ
ฉุฑฺโฑ อเปตวิญฺญาโณ นิรตฺถํว กลิงฺครํ ฯ
๓. จงเขียนคาถาที่ใช้ในการบังสุกุลตาย มาดู ?
คาถาที่ใช้ในการบังสุกุลตายว่า
อนิจฺจา วตสํ ขารา อุปฺปาทวยธมฺมิโน
อุปฺปชฺชิตฺวา นิรุชฺฌนฺติ เตสํ วู ปสโมสุโข ฯ