วิริเยน ทุกฺขมจฺเจติ "คนจะผ่านพ้นความทุกข์ลำบากได้เพราะความเพียร" | กระทู้ธรรมชั้นตรี ระดับอุดม | สุภาษิตที่ ๑๐

อ่านบาลีว่า:
วิ-ริ-เย-นะ, ทุก-ขะ-มัด-เจ-ติ

ตัวอย่างแต่งกระทู้ธรรมชั้นตรี

อ่านแนวนำมาเขียนอธิบาย

---

วิริเยน ทุกฺขมจฺเจติ
คนจะผ่านพ้นความทุกข์ลำบากได้เพราะความเพียร

คำว่า ทุกข์ คือ สภาพที่บีบคั้นให้เกิดความไม่สบายกายไม่สบายใจ เป็นสิ่งที่เกิดจากปัจจัยปรุงแต่งให้มีทุกข์มากบ้างน้อยบ้าง การที่จะกำจัดความทุกข์ให้หมดสิ้นไปได้นั้น

จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องใช้ ความเพียร คือ เพียรพยายามปฏิบัติธรรมอันเป็นเครื่องกำจัดกิเลสตัณหาให้หมดไปจากจิตจากใจ เพราะกิเลสตัณหาเป็นตัวทำให้เกิดทุกข์ ทุกข์จะมากหรือน้อยก็ขึ้นอยู่ที่ว่ากิเลสตัณหาอันเป็นต้นเหตุนั้นมีมากหรือน้อย

ฉะนั้น บุคคลพึงเพียรพยายามปฏิบัติธรรมตามหลักของอริยมรรคมีองค์ ๘ อันเป็นเครื่องกำจัดทุกข์ กำจัดกิเลสตัณหาออกจากจิตจากใจ ซึ่งเป็นหนทางเดียวที่จะกำจัดความทุกข์ได้อย่างถาวร

มรรคมีองค์ ๘ หมายถึง หนทางสู่การดับทุกข์ ประกอบองค์แปดประการ ดังนี้

• ๑. สัมมาทิฏฐิ (ความเห็นที่ถูกต้อง)
  หมายถึง ความรู้ในอริยสัจ 4
• ๒. สัมมาสังกัปปะ (ความคิดที่ถูกต้อง)
  หมายถึง ความคิดในการออกจากกาม ความไม่พยาบาท และการไม่เบียดเบียน
• ๓. สัมมาวาจา (วาจาที่ถูกต้อง)
  หมายถึง การเว้นจากการพูดเท็จ หยาบคาย ส่อเสียด และเพ้อเจ้อ
• ๔. สัมมากัมมันตะ (การปฏิบัติที่ถูกต้อง)
  หมายถึง เจตนาละเว้นจากการฆ่า โจรกรรม และการประพฤติผิดในกาม
• ๕. สัมมาอาชีวะ (การหาเลี้ยงชีพที่ถูกต้อง)
  หมายถึง การเว้นจากมิจฉาชีพ การละเว้นจากอาชีพฆ่าสัตว์ อาชีพที่เบียดเบียนผู้อื่น
• ๖. สัมมาวายามะ (ความเพียรที่ถูกต้อง)
  หมายถึง สัมมัปปธาน 4 คือ ความพยายามป้องกันอกุศลที่ยังไม่เกิด ละอกุศลที่เกิดขึ้นแล้ว ทำกุศลที่ยังไม่เกิด และดำรงรักษากุศลที่เกิดขึ้นแล้ว
• ๗. สัมมาสติ (การมีสติที่ถูกต้อง)
  หมายถึง สติปัฏฐาน 4
• ๘. สัมมาสมาธิ (การมีสมาธิที่ถูกต้อง)
  หมายถึง ฌาน 4

สุภาษิตมาใน:
ขุททกนิกาย สุตตนิบาต
ตัวย่อสุภาษิต:
(ขุ.สุ. ๒๕/๓๖๑)