ปาปานิ กมฺมานิ กโรนฺติ โมหา "คนทำบาปกรรม เพราะความหลงผิด" | กระทู้ธรรมชั้นตรี ระดับมัธยม | สุภาษิตที่ ๙

อ่านบาลีว่า:
ปา-ปา-นิ, กำ-มา-นิ, กะ-โรน-ติ, โม-หา

ตัวอย่างแต่งกระทู้ธรรมชั้นตรี

อ่านแนวนำมาเขียนอธิบาย

---

ปาปานิ กมฺมานิ กโรนฺติ โมหา
คนทำบาปกรรม เพราะความหลงผิด

คนทำบาป หมายถึง คนที่ทำกรรมชั่ว เพราะถูกกิเลสครอบงำ ไม่รู้จักบาปบุญคุณโทษ ไม่รู้จักประโยชน์หรือมิใช่ประโยชน์

ส่วนคำว่า ความหลง คือ โมหะ ได้แก่ ความเขลา ความไม่รู้ตามความเป็นจริง หลงกิเลส หลงอารมณ์ ความหลงนี้เมื่อเกิดขึ้นมาแล้ว ย่อมเป็นมูลให้เกิดความโลภบ้าง เป็นมูลให้เกิดโทสะความโกรธบ้าง เป็นมูลให้เกิดโมหะความหลงบ้าง

เมื่อเกิดโมหะขึ้น คนทั้งหลายมักจะทำกรรมไปตามอำนาจของโมหะคือความหลง เมื่อทำกรรมด้วยอำนาจของความหลงแล้ว ย่อมเป็นไปในทางที่ก่อบาปอกุศลกรรมทั้งหลาย

คนมักทำบาปกรรม ก็เพราะหลงไปตามอำนาจของกิเลสที่สั่งการให้ทำบาปนั่นเอง

ฉะนั้นเมื่อรู้ดังนี้แล้ว เราพึงเร่งกำจัดโมหะคือความหลง อันเป็นสาเหตุให้กระทำบาปนี้เสียให้ได้ ด้วยการเจริญวิปัสสนากรรมฐาน อันจะเป็นเหตุให้เกิดปัญญารู้แจ้งตามความเป็นจริง

เมื่อรู้ตามความเป็นจริงแล้วก็จะไม่หลงผิด มีความสำรวมระมัดระวังกาย วาจา ใจ ไม่ให้หลงสร้างเวรกรรม


สุภาษิตมาใน:
มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์, ขุททกนิกาย ชาดก ปกิณณนิบาต
ตัวย่อสุภาษิต:
ม.ม. ๑๓/๔๑๓, ขุ.ชา.ปกิณฺณก. ๒๗/๓๘๐