สญฺญมโต เวรํ น จียติ "ผู้สำรวมระวัง จะไม่สร้างเวรกรรม" | กระทู้ธรรมชั้นตรี ระดับมัธยม | สุภาษิตที่ ๓

อ่านบาลีว่า:
สัน-ยะ-มะ-โต, เว-รัง, นะ, จี-ยะ-ติ

ตัวอย่างแต่งกระทู้ธรรมชั้นตรี

อ่านแนวนำมาเขียนอธิบาย

---

สญฺญมโต เวรํ น จียติ
ผู้สำรวมระวัง จะไม่สร้างเวรกรรม

คำว่า ระวัง หมายถึง การระวังไม่ให้บาปเกิดขึ้น คือคอยใช้สติสัมปชัญญะกำกับการกระทำ การพูด การคิด และอิริยาบถอื่นๆ ของตนเองยู่เสมอ ไม่ให้เผลอไปทำบาป

ผู้สำรวมระวัง หมายถึง ผู้คอยระวังกาย วาจา ใจ ของตนให้เรียบร้อยดีงาม ไม่ให้ตกไปในทางที่ชั่ว คือจะคอยใช้สติสัมปชัญญะกำกับการกระทำ การพูด การคิด และอิริยาบถอื่นๆ ของตนเองอยู่เสมอ ไม่ให้เผลอไปทำบาป

เพราะโดยปกติแล้วบาปจะเกิดขึ้นได้นั้น ก็เพราะเราขาดสติสัมปชัญญะ ขาดการสำรวมระวัง เมื่อขาดการสำรวมระวัง ก็จะเผลอทำบาปตามอำนาจของกิเลส เช่น เกิดความอยากได้ทรัพย์สินของคนอื่นที่เขาไม่ได้ให้ แล้วทำการลักขโมยให้ได้มา หรือ คิดที่จะประพฤติผิดในกาม ล่วงละเมิดในบุคคลที่เขามีคู่ครองแล้ว เป็นต้น สิ่งเหล่านี้ถือว่าเป็นการสร้างเวรกรรมให้กับตนเองและคนอื่นก็อาจคิดจองเวรกลับคืนเช่นกัน

แต่หากมีสติสัมปชัญญะ คอยสำรวมระวังจิตใจอยู่ตลอด กิเลสก็จะไม่ได้โอกาสเกิดขึ้น เวรก็ย่อมไม่เกิดขึ้นได้

สุภาษิตมาใน:
ทีฆนิกาย มหาวรรค, ขุททกนิกาย อุทาน
ตัวย่อสุภาษิต:
ที.มหา.๑๐/๑๕๙, ขุ.อุ. ๒๕/๒๑๕.