อสาธุํ สาธุนา ชิเน "พึงชนะคนไม่ดี ด้วยความดี" | กระทู้ธรรมชั้นตรี ระดับอุดม | สุภาษิตที่ ๑๔

อ่านบาลีว่า:
อะ-สา-ทุง, สา-ทุ-นา, ชิ-เน

อ่านแนวนำมาเขียนอธิบาย

---

อสาธุํ สาธุนา ชิเน
พึงชนะคนไม่ดี ด้วยความดี

คำว่า คนไม่ดี คือ คนที่ตกอยู่ภายใต้อำนาจของกิเลส ถูกกิเลสบงการ ให้ทำกรรมชั่ว ทั้งทางกาย ทางวาจา ทางใจ

ทางกาย ได้แก่ การฆ่าสัตว์ทำร้ายชีวิตคนอื่นสัตว์อื่น ไปลักขโมยทรัพย์สินของคนอื่น ประพฤติผิดในกาม

ทางวาจา ได้แก่ การพูดเท็จ พูดคำหยาบ พูดส่อเสียด พูดเพ้อเจ้อหาประโยชน์ไม่ได้

ในทางใจ ได้แก่ การคิดอยากได้ของคนอื่นมาเป็นของตน คิดโกรธประทุษร้ายคนอื่น และเห็นผิดไม่ถูกต้องตามทำนองคลองธรรม เช่นเห็นว่าคุณพ่อคุณแม่ไม่มี นรกสวรรค์ไม่มี บาปบุญไม่มี เป็นต้น ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นไปตามอำนาจของกิเลสสั่งการ ให้ตกเป็นทาสของกิเลสทำชั่วอยู่ร่ำไป

การที่จะเอาชนะคนไม่ดีได้นั้น ในทางพระพุทธศาสนาจะต้องใช้หลัก คือคุณเครื่องความดีไปต่อสู้ จึงจะชนะได้อย่างเด็ดขาด โดยใช้หลักธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ไปแนะนำเขา พร่ำสอนเขา ให้เขารู้จักบาปบุญคุณโทษ รู้จักประโยชน์และมิใช่ประโยชน์

เมื่อคนเหล่านั้นได้รับคำแนะนำที่ดี ย่อมทำให้จิตใจของเขาอ่อนโยนลงได้บ้าง แล้วสละความเห็นผิด ละทิ้งชั่ว หันมาทำความดี สร้างประโยชน์ให้แก่ตัวเองและสังคมได้ไม่มากก็น้อย แต่ถ้าเราเอาชนะคนไม่ดีด้วยความไม่ดี ย่อมไม่มีวันที่จะชนะได้อย่างเด็ดขาด ยิ่งจะเป็นการพอกพูนความไม่ดีให้มากขึ้นเท่านั้น ดังนั้น พระพุทธองค์จึงทรงสอนให้เอาชนะคนไม่ดีด้วยความดี

สุภาษิตมาใน:
ขุททกนิกาย ธรรมบท, ขุททกนิกาย ชาดก ทุกนิบาต
ตัวย่อสุภาษิต:
(ขุ.ธ. ๒๕/๔๕, ขุ.ชา.ทุก. ๒๗/๕๐)

ตัวอย่างการเขียนเรียงความแก้กระทู้ธรรมบทนี้