เก็งข้อสอบนักธรรมชั้นตรี วิชาธรรมวิภาค ปี 2567

	ติวเข้มเตรียมสอบธรรมสนามหลวง   นักธรรมชั้นตรี วิชาธรรมวิภาค   ประจำปี พ.ศ. ๒๕๖๗   มีทั้งหมด ๔๐ ข้อดังนี้ครับ

๑.	สติ แปลว่าอะไร ?  เพราะเหตุไรจึงชื่อว่าเป็นธรรมมีอุปการะมาก ?
ต/	สติ แปลว่า ความระลึกได้ ฯ เพราะป้องกันความเสียหาย และอุดหนุนให้สําเร็จกิจในทางที่ดี ฯ

๒.	คนที่ทำอะไรมักพลั้งพลาด เพราะขาดธรรมอะไ ?
ต/	เพราะขาดธรรมมีอุปการะมาก มี ๒ อย่าง ได้แก่ ๑) สติ คือ ความระลึกได้ ๒) สัมปชัญญะ คือ ความรู้ตัว ฯ

๓.	สติสัมและสัมปชัญญะ ที่ว่ามีอุปการะมากนั้น เพราะเหตุไร ?
ต/	เพราะทำให้เป็นผู้ไม่ประมาทในการทำกิจการงานใด ๆ และเป็นอุปการะให้ธรรมเหล่าอื่นเกิดขึ้น ฯ

๔.	โลกเดือดร้อนวุ่นวายในปัจจุบันนี้ เพราะขาดธรรมอะไร ?
ต/	เพราะขาดธรรมคุ้มครองโลก ๒ อย่าง คือ ๑) หิริ ความละอายบาป ๒) โอตตัปปะ ความกลัวบาป ฯ

๕.	พบงูพิษแล้วสดุ้งกลัวว่าจะถูกกัด จัดเป็นโอตตัปปะได้หรือไม่ ?  เพราะเหตุใด ?
ต/	จัดเป็นโอตตัปปะไม่ได้ ฯ เพราะโอตตัปปะ หมายความว่าความเกรงกลัวต่อบาป ฯ

๖.	หิริและโอตตัปปะได้ชื่อว่า ธรรมเป็นโลกบาล เพราะเหตุไร ?
ต/	เพราะเป็นคุณธรรมที่ทำให้บุคคลรังเกียจและเกรงกลัวต่อบาปทุจริต ไม่กล้าทำความชั่วทั้งในที่ลับและที่แจ้ง ฯ

๗.	ธรรมที่ทำให้บุคคลงาม คืออะไร ?
ต/	ธรรมที่ทำให้บุคคลงาม คือ ขันติ ความอดทน และโสรัจจะ ความสงบเสงี่ยม ฯ

๘.	ในทางโลกดูคนงามกันที่หน้าตา ในทางพระพุทธศาสนา ท่านให้ดูคนงามที่ไหน ?
ต/	ในทางพระพุทธศาสนา ให้ดูคนงามกันที่มีคุณธรรมอันทำให้งาม ๒ ประการ คือ ๑) ขันติ คือ ความอดทน ๒) โสรัจจะ คือ ความสงบเสงี่ยม ฯ

๙.	พระพุทธเจ้าคือใคร ?  ทรงสั่งสอนเป็นอัศจรรย์อย่างไร ?
ต/	คือ ท่านผู้สอนให้ประชุมชนประพฤติชอบด้วยกายวาจาใจตามพระธรรมวินัย ฯ ทรงสั่งสอนเป็นอัศจรรย คือผู้ปฏิบัติตามย่อมได้ประโยชน์โดยสมควรแก่ความปฏิบัติ ฯ

๑๐.	พระธรรม คืออะไร ?  มีคุณต่อผู้ปฏิบัติอย่างไร ?
ต/	พระธรรม คือคําสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ฯ มีคุณต่อผู้ปฏิบัติ คือรักษาผู้ปฏิบัติไม่ให้ตกไปในที่ชั่ว ฯ

๑๑.	โอวาทของพระพุทธเจ้า ๓ อย่างมีอะไรบ้าง ?
ต/	โอวาทของพระพุทธเจ้า ๓ อย่าง มี ๑. เว้นจากทุจริต คือประพฤติชั่วทางกาย วาจา ใจ ๒. ประกอบสุจริต คือประพฤติชอบทางกาย วาจา ใจ ๓. ทำใจของตนให้หมดจดจากเครื่องเศร้าหมองใจ มีโลภ โกรธ หลง เป็นต้น ฯ

๑๒.	ทุจริต คืออะไร ?  พูดใส่ร้ายผู้อื่นจัดเข้าในทุจริตข้อไหน ?
ต/	ทุจริต คือ ประพฤติชั่ว ประพฤติเสียหาย ฯ จัดเข้าในวจีทุจริต ฯ

๑๓.	เห็นผิดจากคลองธรรม คือเห็นอย่างไร ?  จัดเข้าในทุจริตข้อไหน ?
ต/	คือเห็นผิดจากความเป็นจริง เช่น เห็นว่าบุญบาปไม่มี บิดามารดาไม่มีพระคุณ เป็นต้น ฯ จัดเข้าในมโนทุจริต ฯ

๑๔.	ที่ตั้งแห่งการบำเพ็ญบุญ เรียกว่าอะไร ?  โดยย่อมีอะไรบ้าง ฯ
ต/	เรียกว่า บุญกิริยาวัตถุ ฯ โดยย่อมี ๓ คือ ๑. ทานมัย บุญสําเร็จด้วยการบริจาคทาน ๒. สีลมัย บุญสําเร็จด้วยการรักษาศีล ๓. ภาวนามัย บุญสําเร็จด้วยการเจริญภาวนา ฯ

๑๕.	ภิกษุสามเณรผู้บวชใหม่ควรเว้นอันตราย ๔ อย่าง คืออะไรบ้าง ?
ต/	เว้นอันตราย ๔ อย่างได้แก่ ๑. อดทนต่อคำสอนไม่ได้ คือเบื่อหน่ายต่อคำสั่งสอนขี้เกียจทำตาม ๒. เป็นคนเห็นแก่ปากแก่ท้อง ๓. เพลิดเพลินในกามคุณ ทะยานอยากได้สุขยิ่ง ๆ ขึ้นไป ๔. รักผู้หญิง ฯ

๑๖.	ธรรมเครื่องให้สำเร็จความประสงค์ คืออะไร ?  มีอะไรบ้าง ?
ต/	คือ อิทธิบาท ๔ ฯ มี ๑. ฉันทะ พอใจรักใคร่ในสิ่งนั้น ๒. วิริยะ เพียรประกอบสิ่งนั้น ๓. จิตตะ เอาใจฝักใฝ่ในสิ่งนั้นไม่วางธุระ ๔. วิมังสา หมั่นตริตรองพิจารณาเหตุผลในสิ่งนั้น ฯ

๑๗.	คุณธรรมเป็นเครื่องอยู่ของท่านผู้ใหญ่เรียกว่าอะไร ?  มีอะไรบ้าง ?
ต/	เรียกว่า พรหมวิหาร ฯ มี ๑. เมตตา ความรักปรารถนาจะให้อยู่เป็นสุข ๒. กรุณา ความสงสาร คิดจะช่วยให้พ้นทุกข์ ๓. มุทิตา ความพลอยยินดี เมื่อผู้อื่นได้ดี ๔. อุเบกขา ความวางเฉย ไม่ดีใจไม่เสียใจเมื่อผู้อื่นถึงความวิบัติ ฯ

๑๘.	เมื่อเพื่อนร่วมงานได้เลื่อนตำแหน่ง ไม่คิดริษยา พลอยยินดีกับเขาด้วย ชื่อว่าปฏิบัติ ตามพรหม วิหารธรรมข้อใด ?
ต/	ข้อ ๓ มุทิตา คือ ความพลอยยินดี ฯ

๑๙.	บุคคลผู้รักษาความยุติธรรมไว้ได้ ควรเว้น จากธรรมอะไร ?  ธรรมนั้นมีอะไรบ้าง ?
ต/	ควรเว้นจากอคติ ๔ ฯ มี ๑. ความลำเอียงเพราะรักใคร่กัน เรียกว่า ฉันทาคติ ๒. ความลำเอียงเพราะไม่ชอบกัน เรียกว่า โทสาคติ ๓. ความลำเอียงเพราะเขลา เรียกว่า โมหาคติ ๔. ความลำเอียงเพราะกลัว เรียกว่า ภยาคติ ฯ

๒๐.	ธรรมดุจล้อรถนำไปสู่ความเจริญ เรียกว่าอะไร ?  มีอะไรบ้าง ?
ต/	เรียกว่า จักร ๔ ฯ ได้แก่ ๑) ปฏิรูปเทสวาสะ คือ อยู่ในประเทศอันสมควร ๒) สัปปุริสูปัสสยะ คือ คบสัตบุรุษ ๓) อัตตสัมมาปณิธิ คือ ตั้งตนไว้ชอบ ๔) ปุพเพกตปุญญตา คือ ความเป็นผู้ได้ทำความดีไว้ในปางก่อน ฯ

๒๑.	กรรมอันเป็นบาปหนักที่สุด ห้ามสวรรค์ ห้ามนิพพาน คือกรรมอะไร ?  มีอะไรบ้าง ?
ต/	คือ อนันตริยกรรม ฯ มี ๑. มาตุฆาต ฆ่ามารดา ๒. ปิตุฆาต ฆ่าบิดา ๓. อรหันตฆาต ฆ่าพระอรหันต์ ๔. โลหิตุปบาท ทำร้ายพระพุทธเจ้าจนถึงยังพระโลหิตให้ห้อขึ้นไป ๕. สังฆเภท ยังสงฆ์ให้แตกจากกัน ฯ

๒๒.	ธรรมอันเป็นเครื่องกั้นจิตไม่ให้บรรลุความดี คืออะไร ?  มีอะไรบ้าง ?
ต/	คือ นิวรณ์ ๕ ฯ มี ๑. กามฉันท์ พอใจรักใคร่ในอารมณ์ที่ชอบใจ มีรูป เป็นต้น ๒. พยาบาท คิดปองร้ายผู้อื่น ๓. ถีนมิทธะ ความที่จิตหดหู่และเคลิบเคลิ้ม ๔. อุทธัจจกุกกุจจะ ความฟุ้งซ่านและรำคาญ ๕. วิจิกิจฉา ความลังเลไม่ตกลงใจ ฯ

๒๓.	ขันธ์ ๕ ได้แก่อะไรบ้าง ?  สังขารขันธ์จัดเป็นรูปหรือนาม ?
ต/	ขันธ์ ๕ ได้แก่ รูปขันธ์ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ และวิญญาณขันธ์ ฯ สังขารขันธ์จัดเป็นนาม ฯ

๒๔.	ขันธ์ ๕ สามารถย่อเป็น ๒ ได้อย่างไร ?
ต/	ขันธ์ ๕ ย่อเป็น ๒ อย่างนี้ คือ ๑) รูปขันธ์ คงเป็นรูป ๒) เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์และวิญญาณขันธ์ ๔ ขันธ์นี้ เป็นนาม ฯ

๒๕.	ธรรมเป็นกำลัง ๕ อย่าง คืออะไรบ้าง ?
ต/	ธรรมเป็นกำลัง ๕ อย่าง คือ  ๑. สัทธา ความเชื่อ  ๒. วิริยะ ความเพียร  ๓. สติ ความระลึกได้  ๔. สมาธิ ความตั้งใจมั่น  ๕. ปัญญา ความรอบรู้ ฯ

๒๖.	อานิสงส์การฟังธรรม มีอะไรบ้าง ?
ต/	อานิสงส์การฟังธรรมมี ๑. ผู้ฟังธรรมย่อมได้ฟังสิ่งที่ยังไม่เคยฟัง ๒. สิ่งใดได้เคยฟังแล้ว แต่ไม่เข้าใจชัด ย่อมเข้าใจสิ่งนั้นชัด ๓. บรรเทาความสงสัยเสียได้ ๔. ทำความเห็นให้ถูกต้องได้ ๕. จิตของผู้ฟังย่อมผ่องใส ฯ

๒๗.	สิ่งที่พระพุทธเจ้าทรงสอนให้พิจารณาเนือง ๆ มีอะไรบ้าง ?  ทรงให้พิจารณาอย่างไร ?
ต/	มี ความแก่ ความเจ็บไข้ ความตาย ความพลัดพราก และกรรม ฯ ทรงสอนให้พิจารณาว่า ๑. เรามีความแก่เป็นธรรมดาไม่ล่วงพ้นความแก่ไปได้ ๒. เรามีความเจ็บไข้เป็นธรรมดาไม่ล่วงพ้นความเจ็บไข้ไปได้ ๓. เรามีความตายเป็นธรรมดาไม่ล่วงพ้นความตายไปได้ ๔. เราจะต้องพลัดพรากจากของรักของชอบใจทั้งสิ้น ๕. เรามีกรรมเป็นของตัวเรา ทำดีจักได้ดีทำชั่วจักได้ชั่ว ฯ

๒๘.	คารวะ คืออะไร ?  มีกี่อย่าง ?  ข้อว่า คารวะในการศึกษา หมายถึงอะไร ?
ต/	คารวะ คือ ความเคารพ เอื้อเฟื้อ ฯ มี ๖ อย่าง ฯ คารวะในการศึกษา หมายถึง ความเคารพเอื้อเฟื้อในไตรสิกขา ฯ

๒๙.	อายตนะภายนอก ๖ ได้แก่อะไรบ้าง ?
ต/	อายตนะภายนอก ๖ ได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ อารมณ์ที่มาถูกต้องกาย, ธรรม คืออารมณ์ที่เกิดกับใจ ฯ

๓๐.	อินทรีย์ ๖ กับอารมณ์ ๖ มีความสัมพันธ์กันอย่างไร ?
ต/	มีความสัมพันธ์กันอย่างนี้ ตา  เป็นใหญ่ในการเห็น อารมณ์คือรูป หู  เป็นใหญ่ในการฟัง อารมณ์คือเสียง จมูก  เป็นใหญ่ในการสูดดม อารมณ์คือกลิ่น ลิ้น  เป็นใหญ่ในการลิ้ม อารมณ์คือรส กาย  เป็นใหญ่ในการถูกต้อง อารมณ์คือโผฏฐัพพะ ใจ  เป็นใหญ่ในการรู้ อารมณ์คือธรรม

๓๑.	สัมมาวาจา เจรจาชอบ คือเจรจาอย่างไร ?
ต/	เจรจาชอบ คือ เว้นจากพูดเท็จ เว้นจากพูดส่อเสียด เว้นจากพูดคำหยาบ และเว้นจากพูดเพ้อเจ้อ ฯ

๓๒.	สัมมากัมมันตะ การงานชอบ คือทำอย่างไร ?
ต/	การงานชอบ คือ ทำโดยเว้นจากกายทุจริต ๓ ได้แก่ เว้นจากการฆ่าสัตว์ เว้นจากการลักทรัพย์ เว้นจากการประพฤติผิดในกาม ฯ

๓๓.	ในมละ ๙ ศิษย์ได้ดีแล้วทำมึนตึงกับอาจารย์จัดเข้าในมละอย่างไหน ?  และควรชำระมละอย่างนั้นด้วยธรรมอะไร ?
ต/	จัดเข้าใน มักขะ ลบหลู่คุณท่าน ฯ ควรชำระด้วยกตัญญูกตเวทิตา ความรู้คุณท่านแล้วตอบแทน ฯ

๓๔.	ศีลที่คฤหัสถ์ควรรักษาเป็นนิตย์ คือศีลอะไร ?  ได้แก่อะไรบ้าง ?
ต/	คือ ศีล ๕ ฯ ได้แก่ ๑. เว้นจากทําชีวิตสัตว์ให้ตกล่วงไป ๒. เว้นจากถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้ด้วยอาการแห่งขโมย ๓. เว้นจากประพฤติผิดในกาม ๔. เว้นจากพูดเท็จ ๕. เว้นจากดื่มน้ําเมาคือสุราและเมรัยอันเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท ฯ

๓๕.	การคบคนชั่วเป็นมิตร เป็นเหตุให้เกิดความเสียหายอย่างไร ?
ต/	เป็นเหตุให้เกิดความเสียหายอย่างนี้ คือ มักจะถูกคนชั่วชักจูงไปในทางที่ชั่ว เช่น คนไม่เคยเป็นนักเลงหญิง ไม่ติดสุรา ไม่เล่นการพนัน ไม่เป็นอันธพาล ก็ย่อมถูกชักจูงไปจนกลายเป็นนักเลงหญิงได้ เป็นต้น ฯ

๓๖.	ความสุขของผู้ครองเรือนตามหลักพระพุทธศาสนาเกิดมาจากเหตุอะไรบ้าง ?
ต/	เกิดจากเหตุ ๔ อย่าง คือ ๑. สุขเกิดแต่ความมีทรัพย์ ๒. สุขเกิดแต่การจ่ายทรัพย์บริโภค ๓. สุขเกิดแต่ความไม่ต้องเป็นหนี้ ๔. สุขเกิดแต่ประกอบการงานที่ปราศจากโทษ ฯ

๓๗.	ฆราวาสผู้ครองเรือน ควรตั้งอยู่ในธรรมข้อใดบ้าง ?
ต/	ควรตั้งอยู่ในฆราวาสธรรม ๔ คือ ๑. สัจจะ สัตย์ซื่อต่อกัน ๒. ทมะ รู้จักข่มจิตของตน ๓. ขันติ อดทน ๔. จาคะ สละให้ปันสิ่งของของตนแก่คนที่ควรให้ปัน ฯ

๓๘.	ศิษย์ที่ดีพึงปฏิบัติต่อครูอาจารย์อย่างไร ?
ต/	พึงปฏิบัติต่อท่านอย่างนี้ คือ ๑. ด้วยลุกขึ้นยืนรับ ๒. ด้วยเข้าไปยืนคอยรับใช้ ๓. ด้วยเชื่อฟัง ๔. ด้วยอุปัฏฐาก ๕. ด้วยเรียนศิลปวิทยาโดยเคารพ ฯ

๓๙.	บุตรธิดาพึงปฏิบัติต่อมารดาบิดาอย่างไร ?
ต/	พึงปฏิบัติต่อท่านอย่างนี้ คือ ๑. ท่านได้เลี้ยงมาแล้ว เลี้ยงท่านตอบแทน ๒. ทํากิจของท่าน ๓. ดํารงวงศ์สกุล ๔. ประพฤติตนให้เป็นคนควรรับทรัพย์มรดก ๕. เมื่อท่านล่วงลับไปแล้ว ทําบุญอุทิศให้ท่าน ฯ

๔๐.	ผู้หวังประโยชน์ปัจจุบันจะต้องปฏิบัติอย่างไรจึงจะได้สมหวัง ?
ต/	ต้องปฏิบัติตามหลักทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ ๔ ประการ คือ ๑. อุฏฐานสัมปทา ถึงพร้อมด้วยความหมั่น ในการประกอบกิจการงานในการศึกษาเล่าเรียนในการทําธุระหน้าที่ของตน ๒. อารักขสัมปทา ถึงพร้อมด้วยการรักษาทั้งทรัพย์และการงานไม่ให้เสื่อมไป ๓. กัลยาณมิตตตา ความมีเพื่อนเป็นคนดี ไม่คบคนชั่ว ๔. สมชีวิตา ความเลี้ยงชีวิตตามสมควรแก่กําลังทรัพย์ที่หาได้ ฯ

⏏︎ ดาวน์โหลดเก็งข้อสอบ